วัดเทวราชกุญชร  เป็นพระอารามหลวงชั้นตรี  ชนิด วรวิหาร  ตั้งอยู่เลขที่  ๙๐     ถนนศรีอยุธยา  แขวงวชิรพยาบาล  เขตดุสิต  กรุงเทพมหานคร อาณาเขต  ทิศเหนือติดกับถนนศรีอยุธยา  ตอนโค้งลงแม่น้ำเจ้าพระยาและเขตท่าวาสุกรี  ทิศใต้ติดกับปากคลองผดุงกรุงเกษม  และตลาดเทวราชของทรัพย์สินส่วนพระมหากษัตริย์  ทิศตะวันออกติดกับถนนศรีอยุธยา  และตลาดเทวราชของทรัพย์สินส่วนพระมหากษัตริย์  ทิศตะวันตกติดกับแม่น้ำเจ้าพระยาและเขตอภัยทานท่าน้ำวัดเทวราชกุญชรที่ดิน ที่ตั้งวัดมีจำนวน  ๒๐  ไร่ 
      วัดเทวราชกุญชร  นามเดิมว่า  “สมอแครง”  เป็นวัดเก่าแก่โบราณ  มีมาก่อนสร้างกรุงรัตนโกสินทร์  สมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลก  รัชกาลที่  ๑  ปฐมกษัตริย์ในพระบรมราชจักรีวงศ์  ได้ทรงสถาปนาใหม่  ต่อมาเจ้าฟ้ากรมหลวงพิทักษ์มนตรี  (ต้นสกุลมนตรีกุล)  พระโอรสของสมเด็จเจ้าฟ้ากรมพระยาเทพสุดาวดี  ทรงบูรณะปฏิสังขรณ์  จากนั้น  กรมพระพิทักษ์เทเวศร  (ต้นสกุลกุญชร  ณ  อยุธยา)  พระนามเดิมว่า  “พระองค์ เจ้ากุญชร”  พระราชโอรสของพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัยทรงบูรณ์ปฏิสังขรณ์
      วัดเทวราชกุญชร  ตั้งเมื่อ  พ.ศ. ๑๘๕๐  ได้รับพระราชทานวิสุงคามสีมาเมื่อ  พ.ศ. ๒๔๐๐  เดิมเป็นวัดราษฎร์สร้างมาแต่สมัยกรุงศรีอยุธยา  เหตุที่เรียกกันว่าวัดสมอแครง  เล่ากันว่าเพราะมีต้นสมอร่องแร่งมาก  แต่บางท่านสันนิษฐานว่า  คำว่าสมอ  เพี้ยนมาจาก  คำว่า ถมอ  (ถะมอ)  เป็นภาษาเขมรแปลว่า  หิน  วัดนี้คงเรียกกันครั้งแรกว่า ถมอแครง  แปลว่า  หินแกร่งหรือหินแข็งต่อมาในสมัยรัชกาลที่  ๔  พระองค์ทรงรับเป็นพระอารามหลวงและพระราชทานนามว่า  “วัดเทวราชกุญชร วรวิหาร”  พระองค์ทรงนำคำว่า  เทวราช มานำหน้าพระนามของพระองค์เจ้ากุญชร  ซึ่งเป็นพระนามเดิมของกรมพระพิทักษ์เทเวศรผู้ทรงบูรณะปฏิสังขรณ์วัดนี้

พระอุโบสถ 

        มีขนาดใหญ่และสูง  กว้าง  ๑๗  เมตร  ยาว  ๓๖  เมตร  กรมพระพิทักษ์เทเวศรทรงสร้างมีเขตพัทธสีมา  กว้าง  ๒๖  เมตร  ยาว  ๔๓.๕๐  เมตร  มีกำแพงแก้วรอบพระอุโบสถ  ที่มุมกำแพงแก้วมีเจดีย์อยู่ทั้ง  ๔  มุม  ภายในกำแพงแก้วด้านทิศเหนือมีวิหารก่ออิฐถือปูน  หลังคามุงกระเบื้องดินเผาด้านทิศตะวันออกและทิศตะวันตกเป็นศาลารายก่อ อิฐถือปูนหลังคามุงกระเบื้องดินเผา
      ผนังพระอุโบสถมีภาพจิตรกรรม  ผนังด้านข้างทั้ง  ๒  ด้าน  เหนือช่องหน้าต่างเขียนภาพเหตุการณ์ตอนเหล่าเทพยดามาชุมนุมกัน  ขณะที่พระสัมมาสัมพุทธเจ้าเสด็จโปรดพุทธมารดาบนสวรรค์ชั้นดวงดึงส์  ส่วนผนังตอนล่างด้านหน้าระหว่างช่องประตูเป็นภาพทศชาติ  เรื่อง  สุวรรณสาม  ด้านข้างทั้ง  ๒  ด้านเป็นภาพภิกษุกำลังปลงอสุภกรรมฐาน  และด้านหลังเป็นภาพกิจวัตรประจำวันของพระสงฆ์

พระพุทธเทวราชปฏิมากร  พระประธานประจำพระอุโบสถ
      พระประธานในพระอุโบสถ  เป็นพระพุทธรูปโลหะหล่อลงรักปิดทอง  ปางมารวิชัย  ฝีมือช่างสมัยทวารวดี  ประดิษฐานบนฐานชุกชี  หน้าตักกว้าง  ๔.๓๕  เมตร  สูงตั้งแต่  พระเพลาถึงยอดเปลวรัศมี  ๕.๖๕  เมตร  พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว  พระราชทานนามพระประธานประจำพระอุโบสถ  นามว่า  “พระพุทธเทวราชปฏิมากร”  เมื่อวันที่  ๑๕  กุมภาพันธ์  พ.ศ.  ๒๕๔๖
      ประวัติของพระพุทธรูปองค์นี้  คุณหลวงวรศักดิ์ภูบาล  เล่าว่า  ในหลวงรัชกาลที่  ๓  ทรงทราบว่า  กรุงศรีอยุธยาพบพระทององค์ใหญ่โปรดเกล้าฯ  ให้กรมหมื่นพระพิทักษ์เทเวศรไปอัญเชิญลงมายังพระนคร  ในกรมได้ทรงต่อแพเชิญพระพุทธรูปองค์ใหญ่ล่องลงมา  ครั้งถึงปากคลองเทเวศร์  แพเกิดดื้อฉุดเท่าไรก็ไม่มายังตำหนักแพจึงโปรดเกล้าฯ ให้กรมหมื่นพิทักษ์เทเวศรอัญเชิญพระพุทธรูปนี้ขึ้นที่วัดสมอแครง                  

ส่วนที่ 1 
จัดแสดงประวัติของ ศ.ดร.อุกฤษ มงคลนาวิน อดีตประธานรัฐสภา 5 สมัย ผู้ที่มอบบ้านหลังนี้ เพื่อแหล่งการเรียนรู้การอนุรักษ์ และ เป็นศูยน์เผยแพร่ความรู้ทาง ด้านพระพุทธศาสนาี้

ส่วนที่2 
จัดแสดงประวัติของ วัดเทวราชกุญชรวรวิหาร (วัดสมอแครง) และประวัติของ พระเทพคุณาภรณ์ เจ้าอาวาส

ส่วนที่ 3 
ห้องรับรองสำหรับ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว พระบรมราชินีนาถ และพระบรมวงศ์่ษานุวงศ์ เวลาที่ทรงเสด็จเพื่อมาประกอบพิธี ณ. วัดเทวราชกุญชร วรวิหาร

ส่วนที่ 4 
เป็นที่ ประดิษฐานพระพุทธรูปศิลปะต่างๆ และพระบรมสารีริกธาตุ

ส่วนที่ 5 
จัดแสดงรูป ปั้นพระสมเด็จพระสังฆราช 18 พระองค์

ส่วนที่ 6 
ห้องพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ( ร.5 )